image_print

Σαν σήμερα 18 Φλεβάρη 1883 γεννήθηκε ο Νίκος Καζαντζάκης, ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας, δημοσιογράφος, και φιλόσοφος, με πλούσιο μεταφραστικό έργο. Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Μέσα από τα έργα του αναβλύζουν διαχρονικές απόψεις που αξίζει να σκεφτούμε.

Έλεγε λοιπόν ο Νίκος Καζαντζάκης:

«Σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει».
Πάντα ένα άκρο χρειάζεται, ένα σημείο που δεν έχει παραπέρα, ένα όριο που δε γίνεται να ξεπεραστεί για να ακολουθήσει μια εκτίναξη προς τα πάνω. Είναι τότε που η σκέψη κι ο φόβος ακόμα γίνεται πολυτέλεια άχρηστη. Είναι η στιγμή της υπέρτατης δοκιμασίας, όπου μένοντας ενώπιος ενωπίω καλείσαι να κάνεις την απόλυτη υπέρβαση. Να διώξεις από πάνω σου κάθε ψεύτικο και περιττό, να λευτερωθείς απ’ ό,τι σε βαραίνει, να γίνεις ολόκληρος ένα τόξο, να γίνεις μια κραυγή αλήθειας. Κι αυτό σαν γενική αρχή ισχύει τόσο στο επίπεδο της ατομικής μας ιστορίας όσο και της μεγάλης ιστορίας του κόσμου, εκεί που ο άνθρωπος αναμετριέται όχι μόνο με τους δικούς του δαίμονες αλλά και με τα τεράστια εμπόδια που οι εκμεταλλευτές και αδικητές της κοινωνίας ορθώνουν μπροστά του για να εμποδίσουν την καινούργια του έφοδο στον ουρανό: την υποταγή, την αδράνεια, το συμβιβασμό, τη μοιρολατρία.

Φτάσαμε στην άκρη του γκρεμού. Περιστοιχιζόμαστε από κάθε λογής σωτήρες που τσακίζουν τη ζωή μας και μαυρίζουν το μέλλον των παιδιών μας. Μας μοιράζουν χάντρες και μας αρπάζουν έναν πραγματικό θησαυρό από δυνάμεις που κρύβουμε μέσα μας για να τις θέσουμε στην υπηρεσία του ανθρώπου και του μέλλοντός του. Όλοι αυτοί, άλλοι με την ταμπέλα του νεοφιλελευθερισμού, άλλοι με τη φορεσιά του αριστερού, άλλοι με τη μάσκα του κεντρώου, του ανεξάρτητου, του ειδικού κι ανάμεσά τους τα ναζιστικά φαντάσματα μας κάνουν απ’ το πρωί ως το βράδυ πλύση εγκεφάλου “για το καλό μας”, ενώ μας έχουν στρυμωγμένους στην άκρη του γκρεμού. Κι εμείς γιατί τους ανεχόμαστε;

Το ότι μπορούμε να πετάξουμε δε χρειάζεται να μας το πει κανένας. Δεν υπάρχει άθλος που να έβαλε στο μυαλό του ο άνθρωπος και να μη μπόρεσε να τον υλοποιήσει. Ο αγριάνθρωπος κατάφερε να εξημερώσει τον εαυτό του, να δαμάσει τη φύση, να φτάσει στα αστέρια, κατάφερε να πετάξει από το σβέρκο του τους δουλοκτήτες και τους τσιφλικάδες. Ανακάλυψε τον παρασιτικό ρόλο των καπιταλιστών στη σύγχρονη κοινωνία και έκανε στον 20ο αιώνα τα πρώτα βήματα για την ανατροπή τους. Διαθέτει τόσο τη αρνητική όσο και τη θετική πείρα για να διεξάγει νικηφόρα τον αγώνα της κοινωνικής του απελευθέρωσης.

Τί του λείπει, λοιπόν, για να ξεφορτωθεί από την πλάτη του τους σημερινούς δυνάστες του; Του λείπουν τα ταξικά γυαλιά του που θα τον βοηθήσουν να καταλάβει ότι βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, ότι πρέπει να πάψει να εμπιστεύεται τους πολιτικούς υπαλλήλους του κεφαλαίου, να πάψει να επιλέγει το μικρότερο κακό, να πάψει να αγωνίζεται για να απαλύνει τις συνέπειες της κρίσης του κεφαλαίου που όλο και μεγαλύτερες γίνονται, να διώξει από μέσα του το φόβο και να δράσει οργανωμένα και αποφασιστικά για να γίνει κύριος της ζωής και της μοίρας του. Κανένα ουσιαστικό και μόνιμο όφελος δεν πρόκειται να αποκτήσει όσο αγωνίζεται για να αντιμετωπίσει μονάχα κάποιες συνέπειες του κεφαλαίου. Το ίδιο το κεφάλαιο πρέπει να γίνει στόχος του. Κι αυτό πρέπει να κυριαρχεί στη σκέψη του τόσο στου καθημερινούς αγώνες όσο και στις εκλογικές αναμετρήσεις.

Ήρθε η ώρα να καταλάβουμε, πως ούτε θεός ούτε άνθρωπος μπορεί να δώσει χέρι βοήθειας. Η ώρα που εδώ και κάτι αιώνες η ανθρωπότητα ετοιμάζεται γι αυτήν. Η ώρα που θα νοηματοδοτήσει όλη τη ζωή, η ώρα που στην άκρη του γκρεμού υπάρχει μόνο ένα δίλημμα: Ή να υποταχθούμε σε μια άθλια ζωή ή να ανοίξουμε τις φτερούγες μας και να πετάξουμε στο φωτεινό μέλλον όπου δε θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

image_print