Η βυζαντινή ζωγραφική υλοποιήθηκε πάνω σε τοίχους και σε ξύλα. Η ζωγραφική στον τοίχο γνωστή σαν νωπογραφία (fresco) είναι μία γρήγορη ζωγραφική με νερόχρωμα πάνω σε νωπό σοβά. Αυτό είναι ως επί το πλείστον μια επαγγελματική εργασία διότι το να ολοκληρωθεί το έργο όσο ο σοβάς είναι ακόμη νωπός δημιουργεί την ανάγκη να εργάζονται ταυτόχρονα περισσότερα από ένα άτομα, δηλαδή ένας μάστορας και οι βοηθοί του.
Η ζωγραφική στο ξύλο είναι πιο επιμελημένη, έχει περισσότερες λεπτομέρειες και μπορεί να καθυστερήσει όσο χρόνο απαιτηθεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι η δεύτερη απαιτεί μεγαλύτερη δεξιοτεχνία από την πρώτη. Κάθε μία έχει τις δικές της αρετές και ο τρόπος εργασίας προϋποθέτει διαφορετικές δεξιότητες.
Η επιλογή του ξύλου είναι ένας από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν τη διάρκεια ζωής του έργου. Ακατάλληλα ξύλα καταστρέφονται εύκολα μαζί με το έργο τέχνης.
Το φυσικό ξύλο όσο κι αν το επεξεργαστεί κανείς παραμένει πρακτικά ένα ζωντανό υλικό. Ακόμη κι αν φαίνεται τελείως στεγνό δεν παύει να συμπεριφέρεται σαν ζωντανός οργανισμός και να σκεβρώνει ή να δημιουργεί ρωγμές. Το γρήγορο στέγνωμα του ξύλου σε φούρνο είναι εξειδικευμένη εργασία και μερικές φορές δεν δίνει εγγυημένα αποτελέσματα. Αν όμως βρούμε φυσικό παλιό στεγνό ξύλο καλό είναι να κολλήσουμε στο πίσω μέρος του παράλληλα “νεύρα” (τραβέρσες). Ανάμεσά τους μπορούμε να τοποθετήσουμε πρόσθετες τραβέρσες. Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο ξύλα διαφόρων διαστάσεων για αγιογραφία έτοιμα για χρήση.
Μία καλή πρακτική λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε κόντρα πλακέ θαλάσσης. Αυτό το ξύλο κατασκευάζεται από φύλλα ξύλου και χρησιμοποιείται σε ναυπηγικές εργασίες και γι αυτό είναι το πιο αξιόπιστο. Όσο πιο καλής ποιότητας και όσο πιο χοντρό είναι ένα κόντρα πλακέ θαλάσσης τόσο πιο δύσκολα σκεβρώνει . Ένα πάχος 15 – 20 χιλιοστά είναι αρκετό ακόμη και για μία μεγάλη φορητή εικόνα.
Όταν κόψουμε το κόντρα πλακέ θαλάσσης στις διαστάσεις που επιθυμούμε δεν αρχίζουμε απευθείας τη ζωγραφική. Κάνουμε μία ειδική επεξεργασία στην μία επιφάνεια του ξύλου, που ονομάζεται “προετοιμασία του ξύλου”. Μπορεί να είναι χρονοβόρα και να απαιτεί υπομονή αλλά στο τέλος μας εξασφαλίζει μία σίγουρη λευκή επίπεδη απορροφητική επιφάνεια λεία σαν χαρτί. Πάνω σ΄ αυτή την επιφάνεια μπορεί να αποτυπωθεί το σχέδιο, να κολλήσουν εύκολα τα φύλλα χρυσού και να αρχίσουμε την ζωγραφική με αυγοτέμπερα.
Αντώνης Δημητρίου Τσιλάκης
Οι δημοσιεύσεις μας είναι παρατηρήσεις και σκέψεις που κάνουμε καθώς ζωγραφίζουμε. Σκοπός μας είναι να βελτιώσουμε την τεχνική μας και για να πειραματιστούμε με διαφορετικά υλικά και τεχνικές για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Ίσως οι σημειώσεις μας να αποτελέσουν κίνητρο για να παρακολουθήσουμε μαθήματα από χιλιάδες ζωγράφους που διδάσκουν τεχνικές ζωγραφικής στο ίντερνετ.