Άνεργοι σήμερα ψάχνουν για δουλειά, οικογένειες πετιούνται έξω από τα σπίτια τους, άνθρωποι ξεπαγιάζουν και τριγυρνούν στο κρύο ρακένδυτοι,άλλοι πεινούν και στερούνται ακόμα και το ψωμί. Κι όλα αυτά ενώ οι σιτοβολώνες είναι γεμάτες σιτάρι, και πολλά σπίτια είναι άδεια και τα τόπια το ύφασμα γεμίζουν τις αποθήκες και η παραγωγή των προϊόντων είναι περισσότερη από ποτέ. Πώς είναι λοιπόν δυνατό ενώ δεν υπάρχει έλλειψη αλλά αντίθετα υπερπληθώρα αγαθών οι άνθρωποι να υποφέρουν από τη στέρησή τους; Μια ατέλειωτη σειρά από αντιφάσεις κάνουν το μυαλό να σταματάει και να μη μπορεί να δώσει εξηγήσεις.
Σ’ αυτόν τον απόλυτο παραλογισμό αναφέρεται ο Μπέρτολ Μπρεχτ δίνοντας ποιητικά, απλά και κατανοητά ένα μάθημα πολιτικής οικονομίας. Δεν μιλάει από καθέδρας ως κάτοχος της απόλυτης γνώσης σαν δάσκαλος ή κατηχητής. Ανοίγει διάπλατα παράθυρα για να μπουν εικόνες από την πραγματική ζωή, εικόνες που από μόνες τους αποκαλύπτουν την σκληρή αλήθεια, αυτή που όχι μόνο τη βιώνει ο καθένας μας στο πετσί του αλλά και τη βλέπει στον κόσμο ολόκληρο. Μας εξηγεί πως αυτό που φαίνεται παράλογο για μας είναι απόλυτα λογικό γι αυτούς που ευθύνονται γι αυτόν τον παραλογισμό, διότι στην εποχή μας ούτε η κατοικία, ούτε το ύφασμα, ούτε το ψωμί προορίζονται για να ζεστάνουν, να ντύσουν και να θρέψουν. Η παραγωγή των αγαθών δεν έχει κίνητρο τον άνθρωπο και τη βελτίωση της ζωής του αλλά το κέρδος και τη μεγιστοποίησή του.
Ο Μπρεχτ γνωρίζοντας πόσο δύσκολη είναι η ανάγνωση της πραγματικότητας ακόμα κι αυτής της ίδιας της εμπειρίας, όταν συσκοτίζεται από την κυρίαρχη ιδεολογία, που βαφτίζει ανερυθρίαστα τη σκλαβιά ελευθερία, προσπαθεί να αναδείξει την παρακμή και τα αδιέξοδα του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος ρίχνοντας φως στους μηχανισμούς λειτουργίας του και στις αιτίες των κοινωνικών φαινομένων. Μας βοηθάει να κατανοήσουμε ότι η αιτία των καπιταλιστικών κρίσεων που συνοδεύεται από την εξαθλίωση ολοένα και περισσότερων ανθρώπων δεν είναι άλλη από την αναρχία στην παραγωγή καιτην προσπάθεια εξασφάλισης του μέγιστου κέρδους. Μας δίνει να καταλάβουμε το χαρακτήρα των κρίσεων υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης του πλούτου. Με το κείμενό του υποδεικνύει έμμεσα και το στόχο της ταξικής πάλης για την κατάργηση του εκμεταλλευτικού συστήματος, για το γκρέμισμα της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας μιας χούφτας καπιταλιστών που ευθύνονται για τη δυστυχία των πολλών.
Μανιφέστο
Σε άλλες εποχές η πείνα βασάνιζε τον κόσμο, όταν οι σιτοβολώνες άδειαζαν.
Τώρα όμως, κι αυτό είναι αδιανόητο, πεινάμε όταν αυτοί παραείναι γεμάτοι…
Την ίδια στιγμή που κάπου το ύφασμα στοιβάζεται σε μπάλες, κάπου αλλού οι ξεπαγιασμένες ρακένδυτες οικογένειες, που έχουν πεταχτεί σε μια μέρα έξω από το νοικιασμένο σπίτι, διασχίζουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα που πλέον είναι χωρίς κατοίκους.
Αχ, αυτός που δούλεψε τόσο ακούραστα, ξορκίζοντας την εκμετάλλευση, δε βρίσκει σήμερα κανέναν να τον εκμεταλλευτεί κι άλλο.
Αδιάκοπα διασχίζει την πόλη αναζητώντας εργασία.
Η γιγάντια δομή της κοινωνίας που έχει οικοδομηθεί από πολλές γενιές βυθίζεται στη βαρβαρική προϊστορική εποχή. Και γι’ αυτό δεν ευθύνεται η έλλειψη.
Η υπερπληθώρα, το πάρα πολύ είναι αυτό που την κάνει να κλονίζεται.
Γιατί το σπίτι δεν είναι προορισμένο για κατοικία και το ύφασμα δεν είναι προορισμένο για ένδυση,
Ούτε το ψωμί είναι προορισμένο για φάγωμα. Όχι, πρέπει να αποφέρουν κέρδος…μόνο κέρδος
Τα εκατομμύρια εργατών όμως…τα στοιβάζει τώρα σε εργοστάσια κάτεργα για να τα πετάξει μετά ξανά έξω από τα κάτεργα στους παγωμένους δρόμους.
Αυτά τα εκατομμύρια εργατών συνειδητοποιούν την αλήθεια. Την ψιθυρίζουν έκπληκτοι μεταξύ τους…
Ο κόσμος της αστικής τάξης…είναι πολύς στενός για να περιλάβει τον πλούτο που έχει δημιουργήσει…
Μπ. Μπρεχτ