Ψυχολογικός Πόλεμος Συνειρμοί
image_print

Το πράσινο χρώμα φέρνει συχνά στο μυαλό του ανθρώπου την ανοιξιάτικη φύση και την ελπίδα για καλή σοδειά. Ένα τρίγωνο με την κορυφή του προς τα κάτω συσχετίζεται με την έλλειψη ισορροπίας, επειδή είναι έτοιμο να πέσει.

Γενικά, το μυαλό του ανθρώπου έχει την ικανότητα να συνδέει διάφορα στοιχεία, όπως έννοιες, ιδέες, άτομα, ομάδες, αξίες κλπ., με κάποια άλλα. Οι σχέσεις που δημιουργούνται ανάμεσα σ΄ αυτά, ονομάζονται συνειρμοί, έχουν τη βάση τους στην ιστορική πείρα της ανθρωπότητας, καθώς και στην προσωπική πείρα κάθε ανθρώπου.

Κάποια από αυτά τα στοιχεία γίνονται σύμβολα που βοηθούν στη γρήγορη αντίληψη των αντικειμένων και προδιαθέτουν θετικά ή αρνητικά τον άνθρωπο. Αυτή καθ αυτή η δημιουργία και χρήση συμβόλων στο μυαλό του ανθρώπου όχι μόνο δεν είναι επιλήψιμη αλλά είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που χρησιμεύει για άμεση και γρήγορη αναγνώριση, ταξινόμηση, κατηγοριοποίηση των αντικειμένων. Αποτελεί ουσιαστικά για τον άνθρωπο ένα εργαλείο για τη γρήγορη κατανόηση και επίλυση των προβλημάτων του.

Οι συνειρμοί στον Ψυχολογικό Πόλεμο

Οι συνειρμοί όμως χρησιμοποιούνται συνειδητά από την αστική Προπαγάνδα για να υποδηλώσουν ότι κάποιοι άνθρωποι ή έννοιες έχουν θετικές ή αρνητικές ιδιότητες που στην πραγματικότητα δεν έχουν, ότι έχουν αξία πράγματα, που στην πραγματικότητα είναι άχρηστα.

Χρησιμοποιώντας λέξεις, όπως η φιλοπατρία, σύμβολα όπως η σημαία, προσπαθεί να δημιουργήσει στο λαό συναισθήματα και σκέψεις ώστε να σκεφτεί θετικά ή αρνητικά. Για παράδειγμα για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο ομιλητής είναι πατριώτης, τοποθετείται δίπλα του μια σημαία. Εθνικιστικά και φασιστικά κόμματα χρησιμοποιούν τη σημαία, τον Εθνικό Ύμνο, πατριωτικά εμβατήρια και εθνικιστικές ιδέες για να δημιουργήσουν την εντύπωση πως αυτοί είναι οι πατριώτες και στη συνέχεια να νομιμοποιήσουν τις εγκληματικές πράξεις τους στις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Οι συνειρμοί στον Ψυχρό Πόλεμο του 20ου αιώνα

Τα διεθνή κέντρα του Ψυχολογικού Πολέμου έχουν χρησιμοποιήσει θεωρίες που συνοψίζονται με λέξεις-κλειδιά και έχουν προκαλέσει τεράστια ζημιά στην ανθρωπότητα. Η Θεωρία των “Ζωντανών Γεφυρών” του Αμερικανού θεωρητικού και κυβερνητικού σύμβουλου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζμπίγκνιεφ Μπρζεζίνσκι εφαρμόσθηκε με επιτυχία για τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης.

Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις γέφυρες σαν μέσο για να περνούν οι άνθρωποι από μια πλευρά σε μιαν άλλη. Με την εφαρμογή της θεωρίας των γεφυρών στην κοινωνική ζωή κατάλαβαν, πως αυτές οι “ζωντανές γέφυρες” θα έφερναν τα δύο αντίπαλα κοινωνικά συστήματα, δηλαδή τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, πιο κοντά. Αλλά όπως ήταν προσχεδιασμένο στα επιτελεία του ιμπεριαλισμού οι “γέφυρες” χρησιμοποιήθηκαν για να προσεγγίσουν οι κάτοικοι των σοσιαλιστικών χωρών τον καπιταλιστικό τρόπο ζωής. Χρησιμοποιήθηκαν για να αποκτήσουν την ψυχολογία του καταναλωτή και με τη βοήθεια της “οικονομίας της αγοράς σε σοσιαλιστικές συνθήκες” να οδηγηθούν αδιαμαρτύρητα στην απέναντι όχθη δηλαδή στον καπιταλισμό. Η εφαρμογή σε παγκόσμια κλίμακα της τεχνικής των συνειρμών οδήγησε στο πισωγύρισμα από το σοσιαλισμό στον καπιταλισμό με τη λεγόμενη “βελούδινη” αντεπανάσταση.

Ναζιστική προπαγάνδα και μάρκετινγκ

Μερικές φορές χρησιμοποιούνται επιστημονικά σύμβολα για τη δημιουργία συνειρμών. Τα σύμβολα αυτά μπορούν να αλλάξουν έννοια ανάλογα με μια νέα χρήση τους. Για παράδειγμα οι Ναζί χρησιμοποίησαν για σύμβολό τους τη σβάστικα, που αρχικά ήταν το σύμβολο της υγείας και στην αρχαία Ελλάδα

Στο μάρκετινγκ οι συνειρμοί είναι μία από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές διαφήμισης. Η άσπρη ιατρική μπλούζα χρησιμοποιείται από έναν άγνωστο ηθοποιό, ο οποίος προπαγανδίζει ένα προϊόν. Η άσπρη μπλούζα υποβάλλει στη συνείδησή μας ότι αυτό το προϊόν το συνιστά ένας γιατρός, ενώ στην πραγματικότητα το πλασάρει ένας ηθοποιός. Σε άλλη διαφήμιση βλέπουμε ευτυχισμένους νέους ανθρώπους να πίνουν αναψυκτικά και αυτόματα περνάει στο υποσυνείδητό μας το μήνυμα πως πίνοντας αυτό το αναψυκτικό θα νοιώσουμε κι εμείς ευτυχισμένοι.

Συνειρμοί στον 21ο αιώνα

Για να έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα η αποδοχή ενός μηνύματος χρησιμοποιούνται εικαστικά και ηχητικά εφέ. Ένα εμβατήριο για παράδειγμα δημιουργεί αισθήματα μαχητικού ενθουσιασμού. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από τις επιλογές που συνοδεύουν το εμβατήριο. Το ίδιο ισχύει και με τις αφίσες που προσπαθούν να περάσουν διάφορα μηνύματα. Στην Αμερική η αφίσα του “θείου Σαμ” με ένα μήνυμα υποβάλλει στον Αμερικανό την ιδέα πως αυτό το μήνυμα είναι υποχρεωτικό και προς όφελός του, έχει δηλαδή την έγκριση του “θείου Σαμ” δηλαδή του Αμερικανού πατριώτη.

Οι αστική τάξη ενώ χρησιμοποιεί τους συνειρμούς για την προπαγάνδα της φοβάται ταυτόχρονα κάποιους συνειρμούς, που έχουν ήδη περάσει στις συνειδήσεις των ανθρώπων και προσπαθεί να τις διαγράψει. Η ΕΕ θέλει να διαγράψει οποιαδήποτε ανάμνηση των λαϊκών κατακτήσεων κατά την περίοδο των σοσιαλιστικών διακυβερνήσεων στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Με ντιρεκτίβες της ΕΕ οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις όχι μόνο βγάζουν εκτός νόμου τα Κομμουνιστικά Κόμματα αλλά διώκουν ακόμη και τα σύμβολα του κομμουνισμού.

Αναβιώνοντας τις πιο μαύρες μέρες της Μακαρθικής πολιτικής των ΗΠΑ προσπαθούν να διαγράψουν από τα μυαλά των ανθρώπων το σφυροδρέπανο και την κόκκινη σημαία. Φοβούνται πως όσο υπάρχουν ζωντανά τα σύμβολα, θα δημιουργούνται συνειρμοί στα μυαλά των ανθρώπων, που θα θυμίζουν τα κοινωνικά αγαθά που προσέφερε ο σοσιαλισμός πριν την αντεπανάσταση και έτσι θα εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος μιας νέας σοσιαλιστικής επαναστατικής αλλαγής. Γι αυτό επιδιώκουν την όσο γίνεται πληρέστερη και ταχύτερη κατάργησή τους.

Συνειρμοί στην Ελληνική πολιτική

Ένα παράδειγμα είναι η χρήση συνειρμών πριν τις εκλογές. Σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ μέσα σε εκατοντάδες πράσινες σημαίες εμφανίστηκαν και μερικές κόκκινες, ενώ την προηγούμενη μέρα είχε διαρρεύσει η πληροφορία ότι το ΚΚΕ είχε κάνει μυστική συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με την οποία θα πριμοδοτήσει το ΠΑΣΟΚ στις περιοχές που δεν εκλέγει βουλευτή. Οι κόκκινες σημαίες μέσα στη συγκέντρωση υποδήλωναν συνειρμικά πως οι κομμουνιστές επικροτούν αυτή την άποψη, αλλά το ΚΚΕ .. δε μπορεί δήθεν να το πει ανοιχτά. Το αποτέλεσμα ήταν η υφαρπαγή ψήφων του ΚΚΕ από το ΠΑΣΟΚ. Την επομένη των εκλογών κανείς πια δεν θυμάται τις κόκκινες ανάμεσα στις πράσινες σημαίες

Η θεωρία των 2 άκρων

Άλλο παράδειγμα είναι η “θεωρία των δύο άκρων”. Η λέξη “άκρο” από τη φύση της δημιουργεί στους ανθρώπους αίσθημα ανασφάλειας. Οι εκφράσεις για παράδειγμα “στο άκρο του γκρεμού”, “ακραία καιρικά φαινόμενα”, “ακραία φτώχεια”, ακροβασία, κ.α. δημιουργούν φόβο, κίνδυνο και τάση αποφυγής. Χαρακτηρίζοντας σαν ακραίο ένα πολιτικό κόμμα δημιουργούν απωθητικές τάσεις γι αυτό.

Τοποθετώντας “στη μία άκρη” το φασισμό και “στην άλλη άκρη” τον κομμουνισμό ταυτίζουν δύο ανόμοια πράγματα. Ο φασισμός δεν αποτελεί ξεχωριστό κοινωνικό σύστημα. Είναι ο ίδιος ο καπιταλισμός, στην περίοδο που χρησιμοποιεί την ωμή βία για να επιβάλει την κυριαρχία του. Ο κομμουνισμός είναι ένα διαφορετικό κοινωνικό σύστημα. Με το συνειρμό που δημιουργείται με τη θεωρία των “δύο άκρων” συνειδητά συκοφαντείται το κομμουνιστικό κίνημα και η επιστημονική κοσμοθεωρία του.

image_print