Συσκοτίζω σημαίνει εμποδίζω το φως να πέσει πάνω σε ένα αντικείμενο, έννοια ή αλήθεια, ώστε να μην είναι ορατό. Η συσκότιση μιας αλήθειας μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους, όπως η ασάφεια, το μπέρδεμα, η απόκρυψη ενός μέρους της, η δημιουργία σύγχυσης κλπ.
Πρακτικές μέθοδοι
Για να συσκοτιστεί μία αλήθεια αρκεί τα όριά της να γίνουν ασαφή, αόριστα, δυσδιάκριτα, να γεμίσει με άσχετα και περιττά στοιχεία, παρατραβηγμένες, έννοιες, να γίνει περίπλοκη και δυσδιάκριτη.
Άλλος τρόπος είναι να της δοθεί περιεχόμενο που δεν έχει. Να εκφρασθεί με δυσνόητους όρους, έτσι ώστε κάθε αποδέκτης να μπορεί να δώσει τη δική του ερμηνεία, χωρίς κατ΄ ανάγκη να συμφωνεί με όλους τους άλλους. Αυτό συμφέρει την αστική τάξη που επιδιώκει συστηματικά να χρησιμοποιεί τέτοιες έννοιες σε ομιλίες, κείμενα, νόμους, ιστορικές αναλύσεις, σχολιασμούς, πολιτικές ερμηνείες και άλλους τρόπους επικοινωνίας.
Άλλοτε χρησιμοποιούνται σπάνιες καθαρευουσιάνικες λέξεις, ξένοι όροι, στρυφνές εκφράσεις και υπονοούμενα, που δυσκολεύεται ή αδυνατεί το μυαλό να καταλάβει, άλλοτε αοριστολογίες και υπεκφυγές σε θέματα ουσίας, δημιουργώντας σύγχυση στο μυαλό. Με τα υπονοούμενα αποφεύγεται η απευθείας αναφορά σε ένα θέμα και ωθείται ο αποδέκτης να σκεφτεί αυτό στο οποίο τον παρασύρει το υπονοούμενο. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τις αινιγματικές και σιβυλλικές εκφράσεις.
Στον κατάλληλο χρόνο
Μερικές φορές οι προπαγανδιστές της αστικής τάξης έχουν ανάγκη να συσκοτίσουν μια έννοια έστω και προσωρινά, μέχρι να ολοκληρώσουν κάποιο σχέδιό τους. Στην οικονομική κρίση για παράδειγμα για τον ίδιο οικονομικό όρο χρησιμοποιήθηκαν ταυτόχρονα πολλές ελληνικές και ξενόγλωσσες λέξεις ώστε να προκληθεί και να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σύγχυση. Η ταυτόχρονη χρήση των άγνωστων στο λαό όρων “κούρεμα”, haircut, PSI δημιούργησε σύγχυση. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους που προκάλεσαν διστακτικότητα και αδράνεια στους εργαζόμενους με αποτέλεσμα να χάσουν περιουσία που είχαν πληρώσει για συντάξεις, υγεία και κοινωνική πρόνοια.
Νομοθετική συσκότιση
Η ασάφεια στη νομοθεσία είναι επίσης πολύ συνηθισμένη. Ο λαός ονομάζει “παραθυράκια” τις ασάφειες των νόμων, που αφήνουν στο απυρόβλητο μεγάλους ενόχους, αλλά πέφτουν αμείλικτοι στα κεφάλια των αδύνατων. Αφήνουν άθικτους τους μεγάλους οικονομικούς εγκληματίες, φοροφυγάδες, καταχραστές των ασφαλιστικών εισφορών, του δημόσιου πλούτου, κλπ., ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθούν με αυστηρότητα για μικρές οφειλές ανθρώπων του λαού. Ακόμη και η ίδια η λέξη “ασάφεια” χρησιμοποιήθηκε για να συσκοτίσει τις προσδοκίες για έξοδο της χώρας από την οικονομική κρίση. “Η ασάφεια ταλανίζει την αγορά” έγραφε πρωτοσέλιδο εφημερίδας για την κρίση. Παρουσιάζεται δηλαδή σαν ασάφεια η σαφέστατη αντιλαϊκή επέλαση σε μειώσεις μισθών και συντάξεων που αναγκάζει τους εργαζόμενους να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και τους άνεργους σε εξαθλίωση για να δημιουργηθεί η μείωση του κόστους του κεφαλαίου, η χρηματοδότησή του και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Ωραιοποιημένες ασαφείς φράσεις
Όχι μόνο ασαφής, αλλά θολή, αόριστη και επικίνδυνη μπορεί να χαρακτηρισθεί η χρησιμοποίηση φράσεων όπως “Να φτιάξουμε μια Νέα Ελλάδα, σε στέρεη βάση, αξιοποιώντας την ιστορία της και χρησιμοποιώντας καινοτομίες, πάθος και μεράκι”. Η ωραιότατη αυτή φράση δημιουργεί πολλά σοβαρά ερωτηματικά:
-
Η Νέα Ελλάδα θα είναι καπιταλιστική ή θα βαδίζει στο δρόμο προς το σοσιαλισμό; Οι στέρεες βάσεις της θα είναι για να αλυσοδέσουν ή για να απελευθερώσουν από την εκμετάλλευση τους εργαζόμενους;
-
Μιλάμε για μια Ελλάδα απαλλαγμένη από οικονομικές κρίσεις ή για μια Ελλάδα στην οποία η μία κρίση θα διαδέχεται την άλλη;
-
Θα αξιοποιήσουμε την ιστορία των εποχών που οι μεγάλοι “εθνάρχες” και “εθνοσωτήρες” οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή και τον πόλεμο ή την πείρα από τους λαϊκούς αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη;
-
Θα αξιοποιηθεί δηλαδή η ιστορία της εθνικής αντίστασης, των αγώνων για εθνική και λαϊκή απελευθέρωση, ή θα επαναλαμβάνονται πότε οι μεγαλοϊδεατισμοί και πότε οι παραλλαγές της θεωρίας της “ψωροκώσταινας”;
-
Τι σημαίνει θα χρησιμοποιήσουμε καινοτομίες; Υπάρχουν αντιδραστικές συνταγές που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί ή πρόκειται για αλλαγή στην ονοματολογία των φόρων, των χαρατσιών: Μήπως πρόκειται για νέες μειώσεις μισθών και συντάξεων, νέα ληστρική φορολογία, όπως για παράδειγμα η φορομπηχτική καινοτομία της “εισφοράς αλληλεγγύης”;
Η επιβολή των νέων φόρων συχνά γίνεται για να ελαφρύνει δήθεν κάποια φτωχά λαϊκά στρώματα ενώ επιβαρύνει όλο το λαό και απαλλάσσει από φόρους το κεφάλαιο..
Στρεβλές συγκρίσεις
Άλλο παράδειγμα είναι η συσκότιση της ιστορίας και του περιεχομένου εννοιών που θέσπισαν οι εργαζόμενοι στις σοσιαλιστικές χώρες και στη συνέχεια η εκμετάλλευσή τους για την εντατικοποίηση της εργασίας των εργαζομένων.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν καθιέρωσε με διάταγμά του στην καπιταλιστική Ρωσία το Μάρτη του 2013 παράσημο για τον ‘Ήρωα της εργασίας” που είχε την ίδια μορφή, το ίδιο αστέρι με αυτό του «Ήρωα της σοσιαλιστικής εργασίας», αλλά αντί για σφυροδρέπανο έχει το δικέφαλο αετό της αστικής Ρωσίας! Το σοσιαλιστικό παράσημο δόθηκε από το 1938 έως το 1991 σε 20.000 σοβιετικούς πολίτες στα πλαίσια της σοσιαλιστικής άμιλλας και τη δημιουργία νέας αξίας δεν την ιδιοποιήθηκε κανένα αφεντικό. Στην καπιταλιστική όμως Ρωσία το παράσημο θα το παίρνει ο “ήρωας”, που βοηθάει το κεφάλαιο να καρπώνεται μεγαλύτερα κέρδη. Ο “ήρωας” αυτός είναι ήρωας των αφεντικών. Θα γίνει σταδιακά το κρεβάτι του Προκρούστη για την αναγκαστική αύξηση της παραγωγικότητας και θα προβάλλεται άλλοτε σαν κίνητρο και άλλοτε σαν απειλή για τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Η απονομή και εξωτερική εμφάνιση του Ρώσικου μεταλλείου συσκοτίζει και τη διαφορά ανάμεσα στη σοσιαλιστική και την καπιταλιστική εργασία και την έννοια του ήρωα.
Συνέπειες
Πρακτικά οι τεχνικές της συσκότισης έχουν τεράστιες συνέπειες για τους εργαζόμενους. Οι αποδέκτες των συσκοτισμένων εννοιών χωρίς να το αντιλαμβάνονται παίρνουν αποφάσεις, που αντιστρατεύονται τα συμφέροντά τους, υποθηκεύουν το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους με τεράστιες συνέπειες. Αν ένας μηχανικός δεν κάνει σωστούς στατικούς υπολογισμούς και δεν φροντίσει ώστε οι υπολογισμοί του να διατυπώνονται με ακρίβεια, καθαρότητα και σαφήνεια, οι συνέπειες για την κατασκευή μπορεί να είναι ολέθριες. Εξίσου καταστροφικές είναι και οι συνέπειες από τη συσκότιση της αλήθειας για τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, που οδηγούνται σαν πρόβατα σε πολέμους, καταστροφές και εξαθλίωση.
Η συσκότιση της αλήθειας είναι ένα διαρκές έγκλημα εκ προμελέτης σε βάρος των λαών.