Η υπερβολή δεν είναι ένα απλό σχήμα λόγου. Χρησιμοποιείται στην προπαγάνδα με σκοπό να αλλοιώσει την πραγματικότητα, να καλλιεργήσει πλασματικές εντυπώσεις και να δημιουργήσει θετική ή αρνητική συναισθηματική φόρτιση. Έχει στόχο κυρίως άτομα που δεν έχουν ολοκληρωμένες και σαφείς γνώσεις για κάποιο θέμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επηρεάζει και ανθρώπους που είναι ενημερωμένοι και συνειδητοποιημένοι.
Αν η δόση της υπερβολής ξεπεράσει κάποια όρια ενδέχεται να γίνει κάποτε αντιληπτή. Εκείνο που μετράει περισσότερο για τον προπαγανδιστή δεν είναι το εάν θα γίνει αλλά το πότε θα γίνει αντιληπτή. Αν γίνει αντιληπτή αργότερα θα έχει ήδη εκπληρώσει την αποστολή της.
Η παγίδα της υπεραισιοδοξίας
Όταν η υπερβολή δημιουργεί στον αντίπαλο κλίμα υπεραισιοδοξίας τον παρασύρει σε άστοχες και επιπόλαιες ενέργειες ¨Όταν δημιουργεί κλίμα απαισιοδοξίας δηλαδή παρουσιάζει την κατάσταση χειρότερη από ότι είναι, φτάνοντας μέχρι την καταστροφολογία δημιουργεί συναισθήματα απογοήτευσης, ηττοπάθειας, πανικού και κατάθλιψης. Και στις δύο περιπτώσεις οι επιπτώσεις είναι αρνητικές για το στόχο. Πολλές φορές η υπερβολή δεν λειτουργεί μόνη της αλλά συνδυάζεται και με άλλες τεχνικές ψυχολογικής πίεσης, ώστε να γίνει λιγότερο αντιληπτή και ευκολότερα αποδεκτή.
Γενίκευση και υπερεκτίμηση
Ένας τύπος υπερβολής είναι και η γενίκευση, δηλαδή η δημιουργία της εντύπωσης ότι κάτι που ισχύει για κάτι συγκεκριμένο έχει γενική ισχύ. Αν δηλαδή μετά από μία διαδήλωση κάποιοι “κουκουλοφόροι” προκάλεσαν καταστροφές, η υπερβολική προβολή τους μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση πως οι διαδηλωτές προκαλούν καταστροφές. Με αυτό τον τρόπο προϊδεάζεται ο λαός να αποδεχθεί τα κατασταλτικά μέτρα, που τελικά όταν ενεργοποιηθούν θα λειτουργήσουν εις βάρος αυτού που τα αποδέχθηκε, δηλαδή του ίδιου του λαού.
Συχνό παράδειγμα σε διεθνές επίπεδο είναι η υπερεκτίμηση ενός γεγονότος από την κυβέρνηση για την υλοποίηση των στόχων της. Όταν για παράδειγμα ένας πολιτικός μιας άλλης χώρας κάνει κάποια δήλωση, που θα μπορούσε να ερμηνευθεί σαν “εχθρική”, τότε η δήλωση αυτή προβάλλεται με μεγάλες διαστάσεις, ώστε να δικαιολογηθεί η αύξηση των πολεμικών δαπανών. Η επίθεση στους δίδυμους πύργους στις ΗΠΑ χρησιμοποιήθηκε για την κήρυξη πολέμου ενάντια στη “διεθνή τρομοκρατία”, δηλαδή για την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ σε άλλες χώρες.
Η υπερβολή συχνά χρησιμοποιείται από πολιτικούς είτε για προβολή των δικών τους θέσεων, είτε για υποβάθμιση των θέσεων των αντιπάλων τους. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 2008 η συντονισμένη καταστροφολογία των ελληνικών κυβερνήσεων, παραγόντων της ΕΕ, του ΔΝΤ και οργανώσεων της άρχουσας τάξης (βιομηχάνων, τραπεζών, εφοπλιστών, μεγαλοκατασκευαστών, κ.α) είχε σαν συνέπεια τη σχετικά εύκολη αποδοχή από το λαό των αντιλαϊκών μέτρων.
Χαλκευμένες προβλέψεις
Οι δυσοίωνες προβλέψεις για την καταστροφή που θα υφίστατο ο ελληνικός λαός από την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη ή και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιούργησαν πανικό, που εκφράστηκε όχι μόνο με την παθητική συμπεριφορά της πλειοψηφίας του λαού, αλλά και με τις λαθεμένες επιλογές του στις εκλογές. Ο λαός υπέκυψε στις πιέσεις και ανέδειξε δυνάμεις που μείωσαν παραπέρα το εισόδημά του, κατάργησαν περισσότερα δικαιώματά του και επιδείνωσαν τη θέση του.
Υπερπροβολή
Η αστική προπαγάνδα προσπαθώντας να μειώσει την οργανωμένη λαϊκή αντίσταση σκόπιμα υπερ-προβάλλει οργανώσεις και κόμματα που αποτελούν στηρίγματα του καπιταλιστικού συστήματος. Υπερεκτιμά για παράδειγμα τη δυνατότητα οικολογικών οργανώσεων, όπως η Green Peace για την επίλυση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Ανεξάρτητα όμως από το αν ισχύουν ή όχι μερικά δημοσιεύματα, ότι δηλαδή η δράση των οργανώσεων αυτών ελέγχεται από το κεφάλαιο και ανεξάρτητα από τις όποιες μερικές επιτυχίες μπορεί να έχουν, οι οργανώσεις αυτές δεν μπορούν να λύσουν συνολικά το πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής του πλανήτη. Το οικολογικό πρόβλημα είναι ταξικό, έχει άμεση σχέση με τις δραστηριότητες των μονοπωλίων και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Τα μονοπώλια αποκομίζουν κέρδη ακόμη και από την εκμετάλλευση της αποκατάστασης κάποιων οικολογικών καταστροφών, που προκάλεσαν τα ίδια.
Στον εικοστό πρώτο αιώνα οι λαοί έχουν πια αντιληφθεί ότι το καπιταλιστικό σύστημα δημιουργεί εξαθλίωση σε ολοένα μεγαλύτερο μέρος του λαού. Φέρνει καταστροφές, πολέμους, δυστυχία. Με την ικανότητά του όμως να παρουσιάζεται με μία τεχνητή αίγλη, μέσα από την προβολή της λάμψης της μεγαλοαστικής τάξης (γκλαμουριά), εξαπατά τα λαϊκά στρώματα, που μένουν με την εντύπωση ότι ο καπιταλισμός έχει τη δυνατότητα να ικανοποιήσει και τις δικές του ανάγκες