Διαστρέβλωση είναι η παραμόρφωση ενός πράγματος, ή νοήματος, ώστε να χάσει βασικά χαρακτηριστικά του. Οι τρόποι με τους οποίους πραγματοποιείται μία διαστρέβλωση εξαρτώνται από το είδος του αντικειμένου. Η διαστρέβλωση της έννοιας ενός κειμένου μπορεί να πραγματοποιηθεί με παράληψη, προσθήκη ή τροποποίηση κάποιων στοιχείων του.
Διαστρέβλωση κειμένου
Η αλλαγή του νοήματος μιας φράσης μέσω της αλλαγής ακόμη και ενός σημείου στίξης ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Τα μαντεία έδιναν χρησμούς που επιδέχονταν διπλή ερμηνεία. Είναι παροιμιώδης η φράση Ήξεις αφήξεις ουκ εν πολέμω θνήξεις”. Αν πάρουμε ανάσα δηλαδή βάλουμε κόμμα μετά το “ουκ” το νόημα της φράσης είναι ότι θα φύγεις, δε θα επιστρέψεις, δηλαδή θα πεθάνεις στον πόλεμο. Αν όμως βάλουμε κόμμα πριν το ¨ουκ” το νόημα της φράσης είναι “θα φύγεις, θα επιστρέψεις, δε θα πεθάνεις στον πόλεμο”.
Μερικές όμως φορές η διαστρέβλωση επιτυγχάνεται με τη διαφορετική ερμηνεία λέξεων και εκφράσεων. Οι λέξεις έχουν περιεχόμενο που σχετίζεται με την ιστορική περίοδο που χρησιμοποιούνται. Δηλαδή οι λέξεις δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο στις διάφορες ιστορικές περιόδους, ούτε στα διάφορα κοινωνικά συστήματα. Τέτοιες λέξεις είναι οι λέξεις Δημοκρατία, Δικτατορία, Ελευθερία κ.α. Διαστρέβλωση είναι να παίρνεις το περιεχόμενο μιας λέξης κάποιας ιστορικής περιόδου και να το χρησιμοποιείς σε μια άλλη. Άλλη σημασία έχει για παράδειγμα η λέξη Δημοκρατία στο δουλοκτητικό σύστημα στην αρχαιότητα, άλλη στον καπιταλισμό και τελείως διαφορετική στο σοσιαλισμό.
Διαστρέβλωση εικόνας
Υπάρχουν ηλεκτρονικά προγράμματα επεξεργασίας εικόνων, που χρησιμοποιούνται σήμερα σε ευρύτατη κλίματα. Με την επεξεργασία της εικόνας γίνεται επεξεργασία και του νοήματος που στέλνει η εικόνα. Η διαστρέβλωση στην προκειμένη περίπτωση πραγματοποιείται μέσα από τη δυνατότητα που έχουν τα σχήματα και τα χρώματα να επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τον άνθρωπο. Τα λογισμικά που προσφέρουν τέτοιες δυνατότητες έχουν φτάσει σε τέτοιο βαθμό τελειότητας και η ψηφιακή ανάλυση της εικόνας είναι τόσο μεγάλη, που η δυσκολία να διαπιστωθεί κάποια λαθροχειρία σε μια εικόνα είναι εξαιρετικά μεγάλη ακόμη και για έναν ειδικό. Για τον κοινό παρατηρητή της εικόνας είναι σχεδόν αδύνατη.
Παράδειγμα διαστρέβλωσης της ιστορικής πραγματικότητας είναι η γνωστή σε παγκόσμια κλίμακα φωτογραφία της ύψωσης της σοβιετικής σημαίας κατά την κατάληψη του Βερολίνου στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Κόκκινο Στρατό. Στα ελληνικά σχολικά βιβλία αφαιρέθηκε από τη φωτογραφία το σφυροδρέπανο, παραχαράσσοντας την ταυτότητα του Σοβιετικού Στρατού. Εδώ η διαστρέβλωση της ιστορίας έχει την υπογραφή του επίσημου Ελληνικού κράτους.
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο η χρήση αυτής της τεχνικής στην αστική προπαγάνδα με φωτογραφίες που εμφανίζουν σε μια φωτογραφία πολιτικά πρόσωπα που… ποτέ δεν είχαν συναντηθεί.
Διαστρέβλωση επιστημονικών εννοιών
Η χρησιμοποίηση της τεχνικής της διαστρέβλωσης παρέχει καθημερινές υπηρεσίες στην προπαγάνδα της κυβερνητική πολιτικής. Καθηγητές Πανεπιστημίου και άλλοι “ειδικοί” σε οικονομικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά, κ.α. θέματα με χίλιες δυο σοφιστείες “κατατροπώνουν” τη μαρξιστική θεωρία αφού πρώτα τη διαστρεβλώσουν. Είναι πολύ παλιά η μέθοδος των εκπροσώπων της αστικής τάξης να διαστρέφουν στην αρχή το σοσιαλισμό αποδίδοντας σ’ αυτόν παραλογισμούς και ύστερα να αντικρούουν τους παραλογισμούς αυτούς.
Η τεχνική της διαστρέβλωσης δρα με ιδιαίτερη βαρύτητα όταν απευθύνεται στο υποσυνείδητο των ανθρώπων Τεράστιος αριθμός από μικρές και μεγάλες λαθροχειρίες οικοδομούν μία ψεύτικη, παραμορφωμένη εικόνα της ίδιας της ζωής. Ουσιαστικά αποτελεί μία εξαιρετικά επικίνδυνη μορφή ψέματος και έναν αποτελεσματικό τρόπο παραπλάνησης των εργαζόμενων, που παράγεται και αναπαράγεται αδιάκοπα από τα ΜΜΕ.