Κάποιοι έβαλαν στη ζωή μας τα like με όλες τις διαβαθμίσεις τους. Τα “μου αρέσει” ή “δεν μου αρέσει”, τα “αγαπώ”, τα “λατρεύω” και όλες τις συναφείς βαθμολογήσεις. Όταν πια θέλουμε να αξιολογήσουμε μια δημοσίευση, ένα προϊόν, ένα έργο τέχνης, μια συνταγή μαγειρικής το μάτι μας πάει αυτόματα στον αριθμό των like που έχει μαζέψει. . Μερικές φορές πριν κάνουμε το δικό μας κλικ για να σιγουρευτούμε ότι το κριτήριό μας είναι σωστό, κοιτάμε τον αριθμό των like μέχρι τότε.
Έτσι μας συνηθίσανε, έτσι λειτουργούμε. Στα πεταχτά, για να πάμε στο παρακάτω. Απερίσκεπτα χωρίς να ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί που βαθμολογούν, ποια είναι τα κριτήριά τους. Χωρίς να αποφασίσουμε ποια είναι τα δικά μας κριτήρια. Το θέμα είναι βαθιά κοινωνικό και έχει τεράστιες αρνητικές συνέπειες. Σίγουρα υπάρχουν και κάποιες θετικές.
Εμείς ας κάνουμε μόνο μερικές σκέψεις σε σχέση με τις φωτογραφίες που δημοσιεύουν ερασιτέχνες ζωγράφοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ερασιτέχνες, δηλαδή εραστές της τέχνης, πολλές φορές “αυτοδίδακτοι”. Αυτοί που συνήθως δεν έχουν ή μερικές φορές μπορεί και να έχουν ως επάγγελμα την ζωγραφική, αυτοί που ψάχνουν στον αριθμό των like μια επιβεβαίωση της αξίας των έργων τους.
Να δούμε μερικούς λόγους που κάποιος κάνει like σε ένα έργο:
Του αρέσει το θέμα, το λουλούδι που αγαπά, το τοπίο που ίσως θυμίζει τον τόπο του, ή αυτόν που επισκέφτηκε στις διακοπές ή αυτόν που ονειρεύεται να επισκεφθεί.
Βλέπει στο έργο πράγματα που δεν υπάρχουν. Κάποτε είχα κάνει μια άσκηση με δύο ακροκέραμα, το ένα όρθιο και το άλλο πεφτάτο. Κάποιος με θερμοπαρακάλεσε να του το χαρίσω γιατί θεωρούσε ότι το πεφτάτο .. συμβόλιζε τους αδικημένους από τη ζωή. Του το χάρισα. Δική του όμως ήταν η σκέψη που δεν είχε καμία σχέση με την πρόθεσή μου. Μια άσκηση εγώ έκανα.
Άλλος επιβραβεύει το έργο απλά και μόνο επειδή του αρέσουν τα χρώματά του. Ανάλαφρα ή σκοτεινά, με έντονες ή ανάλαφρες τονικές αντιθέσεις,
Κάνει like είτε επειδή βρίσκει κάτι που ταιριάζει στις δικές του γνώσεις, στη δική του ψυχοσύνθεση ή ακόμη και για να ενθαρρύνει τον ζωγράφο. Πολλές φορές τον συγκρίνει με τη δική του ατολμία ή άγνοια: “Μακάρι κι εγώ να μπορούσα να ζωγραφίσω έτσι” σκέφτεται και κάνει κλικ, ή επιλέγει κανένα “Bravo”, “Congrats”, “Υπέροχο”, “Τέλειο” κλπ.
Πόση αξία έχουν αυτά τα Like; Η ενθάρρυνση, ο θαυμασμός, η αποδοχή μέσα από τον αριθμό των like μπορεί να λειτουργήσουν θετικά στην διάθεση για καλλιτεχνική δημιουργία. Μπορούν να βοηθήσουν τον καλλιτέχνη να γίνει καλύτερος; Μπορεί και όχι.
Ας κάνουμε μερικές σκέψεις γύρω από την αποδοχή ή μη ενός έργου τέχνης.
Οι ακαδημαϊκοί του 19ου αιώνα είχαν απαγορεύσει να εκθέσουν τα έργα τους οι εμπρεσιονιστές στο “Σαλόνι” του Λούβρου. Έγιναν γνωστοί από την έκθεσή τους το “Σαλόνι των απορριφθέντων” και μέχρι σήμερα αποτελούν αντικείμενο σπουδής και μίμησης. Ας θυμηθούμε κάποιους ζωγράφους όπως ο Βαν Γκογκ που δεν κατάφεραν να πουλήσουν ούτε ένα έργο τους. Σήμερα θεωρούνται πρωτοπόροι για την εποχή τους. Η αδυναμία να γίνουν αμέσως κατανοητοί δεν τους οδήγησε στην αποθάρρυνση και στην αλλαγή της τεχνικής που χρησιμοποιούσαν.
Αλλά αυτά τα παραδείγματα αποτελούν και μια τεράστια παγίδα για κάποιους σύγχρονους ζωγράφους, που στην επιδίωξή τους “να γίνουν μεγάλοι” αγνοούν ή καταστρατηγούν κάποιες εικαστικές αρχές και οδηγούνται σε αδιέξοδα εικαστικά μονοπάτια.
Κατά τη γνώμη μας το να επιδιώκει κανείς την αύξηση του αριθμού των like στα κοινωνικά δίκτυα δεν έχει να προσφέρει κάτι σημαντικό.
Επαγγελματίες και ερασιτέχνες μπορούν να βελτιωθούν μόνο με συνεχή μελέτη της ιστορίας της τέχνης, της σύνδεσής της με τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής, με τη μελέτη της εξέλιξης των θεμάτων, των υλικών, των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται. Σήμερα υπάρχουν νέες κοινωνικές συνθήκες, νέα θέματα, νέες ανάγκες έκφρασης και κυκλοφορούν νέα υλικά και εργαλεία που ανοίγουν καινούργιες προοπτικές.
Η ψηφιακή ζωγραφική για παράδειγμα είναι ένα καινούργιο, ανέξοδο και αποτελεσματικό εργαλείο, που φυσικά από μόνη της δεν δημιουργεί καλούς ζωγράφους. Μπορεί όμως να βοηθήσει ένα ζωγράφο να βελτιωθεί. Τα μαθήματα που παρέχονται δωρεάν από χιλιάδες ζωγράφους σε όλο τον κόσμο μπορεί να αποτελέσουν χρήσιμες πηγές γνώσης και να οδηγήσουν σε καινούργια δημιουργικά μονοπάτια.
Κι όλα αυτά δεν κερδίζονται μετρώντας like. Κερδίζονται με εμβάθυνση στα εικαστικά θέματα, με σύνδεσή τους με το κοινωνικό γίγνεσθαι και με διαρκή ακάματο μόχθο.