Η θάλασσα στοιχείο της ελληνικής ταυτότητας, μνήμη και βίωμα, ιστορία και παράδοση δεν είναι ο απέραντος ωκεανός, δεν οι βαθειές σκοτεινές θάλασσες του βορρά. Δεν είναι η θάλασσα που φοβίζει και στοιχειώνει τον ύπνο με όνειρα εφιάλτες. Η δικιά μας θάλασσα, η Αιγαιοπελαγίτικη, είναι μια θάλασσα οικεία, στοργική, τρυφερή και ερωτική. Είναι μικρή και πράσινη μας λέει ο Ελύτης, είναι ένα δεκατριάχρονο κορίτσι με άσπρο γιακά και κορδέλα στα μαλλιά, που πάει σχολείο στην Ιωνία. Στα μικρασιατικά παράλια της αντιπέρα όχθης, εκεί που γεννήθηκε η επιστήμη των επιστημών, η φιλοσοφία. Εκεί, που ο πρωτοπόρος ελληνικός νους απέδειξε ότι υπάρχει αντικειμενικός κόσμος(υλιστική αντίληψη) και πως τον κόσμο αυτό μπορούμε να τον γνωρίσουμε μόνο μέσα από την αδιάκοπη κίνηση και αλλαγή του(διαλεκτική μέθοδο). Εκεί που έζησε και δίδαξε ο Ηράκλειτος, ο πρωτοπόρος των πρωτοπόρων και οι υπόλοιποι Ίωνες φυσικοί φιλόσοφοι.
Τα κύματα που πάνε κι έρχονται ενώνοντας τις απέναντι ακτές κουβαλάνε πάνω τους τη μήτρα του ελληνικού πολιτισμού, την ψυχή του ελληνισμού που επιβιώνει ως τραυματική μνήμη και νοσταλγία αλλά και ως αίσθηση τωρινής ζωής εμπλουτισμένης με τη θετική και αρνητική εμπειρία του ιστορικού χρόνου.
Εικόνες από γυμνά αγάλματα κι αγγέλους, από φάρους, πέτρες και νερά γαλάζια, από μανταρίνια κι από άψινθους μοσχοβολιστούς, ένας ολόκληρος κόσμος που γίνεται δικός μας περνώντας μέσα απ τις αισθήσεις μας. Μια ομορφιά που τη βλέπεις, την αγγίζεις, τη μυρίζεις. Όλα απτά.
Όλα ύλη κάτω από το φως του καταμεσήμερου, που όλα τα γυμνώνει χωρίς ν αφήνει περιθώρια για σκιές, ψέμματα, γι αλήθειες μισές.
Πέτρες τα λόγια των θεών, πέτρες και τα αποσπάσματα του Ηράκλειτου, που μας έμαθε ότι αυτό που φαίνεται ακίνητο στην πραγματικότητα δεν είναι. Όλα κινούνται, όλα αλλάζουν . Κι αυτή η ίδια η δυναμική της κίνησης είναι, που θα κάνει και τον ήλιο να γυρίσει κατά πού τον θέλουμε. Που θα κάνει κι αυτή “τη μοίρα ακόμα να ξεγίνει”, αφού την ιστορία μας τη γράφουμε οι ίδιοι οι άνθρωποι με τη δράση μας. Το ριζικό μας το φτιάχνουμε μόνοι μας με τη δύναμη των χεριών και του μυαλού μας, με την τόλμη μας και την απόφασή μας. Τέτοιο που να ταιριάζει στα πιο ανθρώπινα όνειρά μας.
Μικρή πράσινη θάλασσα
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Που θα ‘θελα να σε υιοθετήσω
Να σε στείλω σχολείο στην Ιωνία
Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Στο πυργάκι του φάρου το καταμεσήμερο
Να γυρίσεις τον ήλιο και ν’ ακούσεις
Πως η μοίρα ξεγίνεται και πως
Από λόφο σε λόφο συνεννοούνται
Ακόμα οι μακρινοί μας συγγενείς
Που κρατούν τον αέρα σαν αγάλματα
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Με τον άσπρο γιακά και την κορδέλα
Να μπεις απ’ το παράθυρο στη Σμύρνη
Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή
Από τα Κυριελέησον και τα Δόξα σοι
Και με λίγο Βοριά λίγο Λεβάντε
Κύμα το κύμα να γυρίσεις πίσω
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Για να σε κοιμηθώ παράνομα
Και να βρίσκω βαθιά στην αγκαλιά σου
Κομμάτια πέτρες τα λόγια των Θεών
Κομμάτια πέτρες τ’ αποσπάσματα του Ηράκλειτου.
Οδυσσέα Ελύτη