“Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ όλους τους σωτήρες. Αυτή ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;”
Διαβάζοντας αυτές τις λίγες γραμμές από το γνωστό βιβλίο του Ν. Καζαντζάκη “Ελ Γκρέκο” δεν μπορούμε να μη σκεφθούμε πόσο συγκλονιστικά μεγάλη είναι η αλήθεια που περιέχουν. Αλήθεια για τον καθένα από μας ως άτομο, αλήθεια για τους λαούς, αλήθεια για τον άνθρωπο γενικά ως ιστορικό υποκείμενο στην εξελικτική του διαδρομή.
Στα δύσκολα χρόνια που περνάμε φέρνουμε στο μυαλό μας εκείνους που αναθέτουν τη σωτηρία τους σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στους εμπόρους ελπίδων. Εμπιστεύονται αυτόν που “ακόμη και τα μισά να κάνει” θα είναι ικανοποιημένοι. Εμπιστεύονται πότε τους επαΐοντες στα οικονομικά, πότε τους αδοκίμαστους, πότε αυτούς που θεωρούν “μη διεφθαρμένους” με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνονται εκ των υστέρων ότι εξαπατήθηκαν, να μετανιώνουν για την επιλογή τους και φτου κι απ’ την αρχή να ξεκινούν για την αναζήτηση νέου σωτήρα. Φυγοπονούν και δεν εμπιστεύονται τις δικές τους δυνάμεις, τον ίδιο τον εαυτό τους, τη δική τους συμμετοχή στους κοινωνικούς αγώνες .
Η ιστορία έχει διδάξει πως όπως δεν υπάρχει αλήθεια “εξ αποκαλύψεως” έτσι δεν υπάρχει και σωτηρία εξ ουρανού, σωτηρία έτοιμη σε συσκευασία δώρου. Η ζωή σε προσωπικό επίπεδο έχει δυσκολίες ανυπέρβλητες και φουρτούνες τρομαχτικές. Προβλήματα που φαίνονται βουνό και κόβουν την ανάσα. Καταστάσεις που οδηγούν σε πλήρη σύγχυση, που γονατίζουν το θάρρος και τις αντοχές, που γεμίζουν την ανθρώπινη ψυχή με φόβο, αγωνία, ανασφάλεια, αίσθηση αδυναμίας και ανικανότητας. Είναι οι στιγμές που επικαλείσαι έξωθεν δυνάμεις, θεούς και σωτήρες για να σε βγάλουν από τη δύσκολη θέση, να σε περάσουν απέναντι χωρίς να βραχείς, να λύσουν για σένα το πρόβλημά σου. Όμως όσο κι αν θέλεις να αποφύγεις τον πόνο και την οδύνη που συνεπάγεται ο δρόμος για την αντιμετώπιση και τη λύση των προβλημάτων, είναι τελικά ανέφικτο. Κανένας δε θα αναλάβει για χάρη μας τα βάσανά μας.
Κανένας δε θα φορτωθεί αχρεωστήτως τις ευθύνες μας ούτε θα δεχτεί να μας κουβαλήσει στην πλάτη του. Και αν το κάνει για λίγο ή περιστασιακά, το αντίτιμο θα είναι τόσο βαρύ, που το όποιο όφελος γρήγορα θα εξανεμιστεί. Γιατί, αυτό που πρέπει να καταβάλουμε θα είναι η εκχώρηση της δύναμής μας που σημαίνει απώλεια της ανεξαρτησίας μας, της ίδιας της ελευθερίας μας. Καμιά σωτηρία δεν υπάρχει και δεν έρχεται απ έξω. Ο ίδιος ο άνθρωπος και ο αγώνας του, η βούληση και η συνειδητή του δράση, η κατάφαση της δύναμης και της αξίας του, η άρνησή του γι ανάθεση της τύχης του σε οποιονδήποτε τρίτο, η απελευθέρωσή του από τη μοιρολατρία, την παθητικότητα και την αναζήτηση σωτήρων είναι ο μόνος σίγουρος και διασφαλισμένος δρόμος για την ενεργητική διαμόρφωση της ζωής του και την κατοχύρωση της ελευθερίας του.
Και αυτό που συμβαίνει στην ατομική μας ιστορία, όπου ο κάθε άνθρωπος αποτελεί και το μοναδικό διαμορφωτή της ζωής του, το ίδιο συμβαίνει και στη μεγάλη ιστορία του κόσμου, που είναι η ιστορία της προσπάθειας του ανθρώπινου γένους για τη χειραφέτησή του από κάθε λογής φόβους και δεσμά, η ιστορία της αδιάκοπης πάλης ανάμεσα στο παλιό και στο νέο, στην κοινωνική εξέλιξη και στην αποτελμάτωση ή και την οπισθοδρόμηση, στην επανάσταση και στην αντεπανάσταση, η ιστορία τελικά των αγώνων των καταπιεσμένων κάθε ταξικού κοινωνικού συστήματος και κάθε εποχής για την αποτίναξη του ζυγού και την απελευθέρωσή του. Και αν ένα πράγμα διδάσκει αυτή η πορεία του ανθρώπου στο ιστορικό γίγνεσθαι είναι ότι καμμιά κίνηση προς τα μπρος, καμμιά αλλαγή προοδευτική δε συντελέστηκε από μόνη της. Η ελευθερία, που είναι ο ενσαρκωτής της ικανοποίησης των υλικών και πνευματικών αναγκών του ανθρώπου, δε χαρίστηκε ποτέ. Ποτέ κανένας σωτήρας δε βρέθηκε να κάνει το δούλο από res άνθρωπο, το δουλοπάροικο από παράρτημα του χωραφιού ελεύθερο αγρότη, το φτωχό και αδικημένο να τον καταστήσει άνθρωπο με αξιοπρέπεια και δικαιώματα.
“Αντέχεις;” ρωτάει ο Καζαντζάκης. Διότι η ανάθεση σε σωτήρες είναι ό,τι πιο εύκολο, ενώ ο αγώνας θέλει κότσια. Καλύτερα και πιο περιεκτικά δε θα μπορούσε ίσως αυτό να ειπωθεί απ ότι στο σύνθημα που το ΚΚΕ έχει κάνει σημαία του ιδεολογική: ΜΟΝΟ Ο ΛΑΟΣ ΣΩΖΕΙ ΤΟ ΛΑΟ. Αυτή την τεράστια αλήθεια που περνάει μέσα από την πείρα αιώνων ανθρώπινης ιστορίας αν την ενστερνιστούμε τότε και στις εκλογές της Κυριακής με την ψήφο μας μπορούμε να αποδείξουμε σε όλους τους ψευτοσωτήρες που μας λένε “Καθίστε στις πολυθρόνες σας και περιμένετε άπραγοι και άβουλοι εμάς για να σας σώσουμε” ότι τα κάλπικά τους λόγια δεν έχουνε πια καμία πέραση σε μας. Οι λύσεις των προβλημάτων μας βρίσκονται στα δικά μας χέρια και εμπιστευόμαστε αυτούς που με καθαρό και ευθύ λόγο μας το λένε και μας προτρέπουν να παλέψουμε μαζί τους για να αλλάξουμε και το σήμερα το δικό μας και το αύριο των παιδιών μας.