“’Ήρθα κοντά σας σα δάσκαλος και σα δάσκαλος θα μπορούσα να φύγω. Μα επειδή μάθαινα έμεινα.”
Δάσκαλος και συγχρόνως μαθητής έμεινε ο Μπρεχτ μέχρι το τέλος της ζωής του. Κι αυτό επειδή για τον Μπρεχτ η φύση του ανθρώπου είναι μεταβλητή. Επειδή η κοινωνία μπορεί και πρέπει να αλλάζει.
Πιστεύει και με το έργο του το διακηρύσσει πως τη μοίρα του ανθρώπου τη φτιάχνουν οι άνθρωποι. Όμως οι άνθρωποι πώς φτιάχνονται; Αυτή τη διαδικασία ο δάσκαλος τη βλέπει διαλεκτικά και βέβαια υλιστικά.
“Αλλάζοντας τον κόσμο αλλάξτε κι εσείς οι ίδιοι” προτρέπει και παρακινεί καθώς ο άνθρωπος αλλάζει και αναμορφώνεται στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας. Όταν δρα και αγωνίζεται παίρνοντας τη θέση του υποκειμένου, του δημιουργού της ιστορίας του και όχι του αντικειμένου, όπως τον θέλουν οι εκμεταλλευτές του.
Ρεαλιστής και βαθιά γνώστης της ανθρώπινης ύπαρξης δεν έχει ψευδαισθήσεις και αυταπάτες. Η συνείδηση δεν αλλάζει ούτε εύκολα ούτε σε όλους. Και ο αγώνας δεν περιμένει. Γι αυτό και στο ταξίδι της μεγάλης αλλαγής του κόσμου ας μη χάνονται δυνάμεις, ας μην ξοδεύεται χρόνος για ό,τι δεν αλλάζει, γι αυτούς που δεν αλλάζουν.
Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια συμφέροντα ούτε την ίδια συνειδητότητα. Μια ομάδα ανθρώπων, που αντιπροσωπεύει το καινούργιο προσπαθεί να γυρίσει προς τα μπρος τον τροχό της ιστορίας Μια άλλη αποτελεί τροχοπέδη διότι εξυπηρετεί τα δικά της εγωιστικά συμφέροντα. Αέναη και αδυσώπητη μάχη δίνεται και σ’ αυτή τη μάχη δεν πρέπει να σπαταλώνται δυνάμεις. Ο νόμος της αδράνειας που ισχύει στη φύση ισχύει και στην κοινωνία. Δεν πρέπει -λέει ο Μπρεχτ- να ελπίζουμε στη συμμετοχή όλων γιατί δεν έχουν όλοι τα ίδια συμφέροντα. Το χέρι το δίνουμε σ’ αυτόν που μπορεί και θέλει να σηκωθεί, να αγωνισθεί στο μετερίζι για το νέο κόσμο, που γεννιέται. Προσπαθεί να μας δώσει να καταλάβουμε ότι για τη μεγάλη μάχη απαιτείται οικονομία δυνάμεων. Βασική αρχή, που δεν πρέπει να υποτιμάται.
Επιστημονική, πρακτική και χρήσιμη η συμβουλή του Μπρεχτ.
ΜΗ ΣΠΑΤΑΛΑΤΕ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΛΛΆΞΕΙ.
Μη σπαταλάτε σκέψεις γι αυτό
που δεν μπορεί ν αλλάξει!
Μη χαλαλίζετε κανένα χειρισμό γι αυτόν
που δεν καλυτερεύει!
Δάκρυα μη χύνετε για ό,τι δεν είναι να σωθεί.
Μα στους πεινασμένους τα υπάρχοντα μοιράστε
Εξαναγκάστε αυτό που είναι δυνατό να γίνει
και ποδοπατήστε τα κουρέλια του εγωισμού,
που σας κρατούν το χέρι σαν πάτε απ΄ τη ρουφήχτρα
να τραβήξετε τον αδελφό σας με τα σκοινιά
που σε αφθονία υπάρχουν.
Μη σπαταλάτε σκέψεις γι αυτό που δεν αλλάζει! Μα
μπρος τραβήξτε ολόκληρη την ανθρωπότητα που υποφέρει
Ψηλά έξω απ τη ρουφήχτρα με τα σκοινιά που σ΄ αφθονία υπάρχουν!
…………………………………………………………………………………………
Έτσι, όπως οι καλοί τεχνίτες λαχταρούν να ταξιδέψουνε στο τέλος
με το αμάξι – που τόσο κόπο πήρε να το φτιάξουν και συνέχεια το βελτιώνουν –
Έτσι, όπως ο αγρότης λαχταρά να περάσει το χωράφι με το βελτιωμένο αλέτρι
Έτσι, όπως οι γεφυροποιοί θέλουνε ν΄ αμολήσουν τη γιγάντια βαθυκόρο
να κατρακυλάει στου ποταμού την κοίτη
Λαχταρούμε κι εμείς το δικό μας ταξίδι να κάνουμε και σε πέρας να φέρουμε
το έργο της καλυτέρεψης ετούτου του πλανήτη
για ολόκληρη τη ζωντανή ανθρωπότητα.