Στο εμπόριο υπάρχουν έτοιμα ξύλα για αγιογραφία. Η προετοιμασία όμως του ξύλου από εμάς που κρατάει περίπου 3 μέρες δίνει την ευχαρίστηση στον καλλιτέχνη ότι δημιουργεί κάτι εκ του μηδενός, ότι δουλεύει όπως δούλευαν οι κλασσικοί αγιογράφοι. Θα περιγράψουμε τη διαδικασία προετοιμασία του ξύλου έτσι όπως την δίδασκε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών ο αείμνηστος καθηγητής βυζαντινής αγιογραφίας κ. Κωνσταντίνος Ξυνόπουλος.
Τα υλικά που χρειαζόμαστε είναι
- κόντρα πλακέ θαλάσσης
- τουλπάνι
- κόλλα ζαρντέν
- λευκό τιτανίου (σκόνη)
- στόκος (σκόνη)
- νερό.
Τα εργαλεία που χρειαζόμαστε είναι μία σπάτουλα ανοξείδωτη (ή ένα πλατύ πινέλο με σκληρή τρίχα και στο τέλος ένα γυαλόχαρτο νούμερο 500.
1η μέρα
Μουσκεύουμε το τουλπάνι σε ζεστό νερό για να φύγει η κόλλα του. Το ξεβγάζουμε το αφήνουμε να στεγνώσει και αν είναι ζαρωμένο το σιδερώνουμε.
Τρίβουμε με το γυαλόχαρτο την επιφάνεια του κόντρα πλακέ θαλάσσης που θα χρησιμοποιήσουμε για να καθαρίσει η επιφάνεια του από οποιοσδήποτε ουσίες (λίπος λάδια από τη μηχανή κατασκευής σκόνες κλπ.)
Μέσα σε κρύο νερό βάζουμε την κόλλα ζαρντέν σε αναλογία βάρους 100 νερό προς 7 κόλα. Την αφήνουμε να φουσκώσει ένα εικοσιτετράωρο. Όταν φουσκώσει σημαίνει ότι μπορεί εύκολα να διαλυθεί.
2η μέρα
Βάζουμε το δοχείο με το μείγμα νερού κολλάς μέσα σε ένα μεγαλύτερο δοχείο με ζεστό νερό μέχρι ότου η φουσκωμένη κόλλα διαλυθεί (μπεν μαρί). Την ανακατεύουμε μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές μείγμα.
Απλώνουμε με το φαρδύ πινέλο τη λιωμένη κόλλα πάνω στο κόντρα πλακέ θαλάσσης. Απλώνουμε το τουλπάνι πάνω στο μουσκεμένο κόντρα πλακέ και το τεντώνουμε από τις άκρες. Με το πλατύ πινέλο ή με την πλατιά σπάτουλα στρώνουμε το τουλπάνι πάνω στο κόντρα πλακέ προσέχοντας να μην μείνουν ούτε σημεία ακώλυτα ούτε κενά αέρος κάτω από το τουλπάνι. Αφήνουμε να στεγνώσει. Η εργασία πρέπει να γίνει προσεκτικά και με μεγάλη επιμέλεια για να μην φουσκώσει και ξεκολλήσει αργότερα το πανί .
3η μέρα
Φτιάχνουμε ένα μείγμα με λευκό τιτανίου, στόκο και νερό σε αναλογία όγκου 1: 1:1 (δηλαδή μια μεζούρα από το καθένα). Το ανακατεύουμε καλά και μετά στο μείγμα αυτό προσθέτουμε σιγά-σιγά άλλη μία μεζούρα ζέστης κολλάς ζαρντέν. Συνεχίζουμε να ανακατεύουμε και μετά περνάμε το μείγμα από ένα λεπτό σουρωτήρι για να κατακρατηθούν τα πετραδάκια η οι σβόλοι που υπάρχουν. Μετά από λίγες ώρες το μείγμα θα πήξει, θα γίνει σαν γιαούρτι και αυτό είναι η ένδειξη ότι το μείγμα μας πέτυχε.
Με το φαρδύ πινέλο ή με τη σπάτουλα αρχίζουμε να απλώνουμε το μείγμα πάνω στο τουλπάνι του ξύλου. Μεταξύ δύο στρώσεων αφήνουμε να μεσολαβήσουν δύο τρεις ώρες. Η κίνηση του πινέλου πρέπει να είναι εναλλάξ μία φορά οριζόντια και μία κάθετη. Ο αριθμός των στρώσεων πρέπει να είναι 10 έως 15 ανάλογα με το πόσο πηχτό είναι το μείγμα. Το τελικό πάχος των επιστρώσεων πρέπει να είναι περίπου ένα χιλιοστό ώστε όταν τρίψουμε την επιφάνεια με το γυαλόχαρτο για να τελειώνουμε να μείνει ανέπαφο το μεγαλύτερο μέρος του στρώματος της προετοιμασίας.
Στο ερώτημα πόση ποσότητα υλικού προετοιμασίας χρειαζόμαστε υπολογίζουμε ότι με ένα λίτρο μίγματος μπορούμε να προετοιμάσουμε 1 έως 1,2 τετραγωνικά μέτρα επιφάνειας. Ο υπολογισμός αυτός αφορά 12:00 περίπου στρώσεις μίγματος πάνω στην επιφάνεια.
Παρατηρήσεις.
- Οι στρώσεις δεν πρέπει να δημιουργούν τρυπίτσες μέχρι μέχρι την ολοκλήρωση της προετοιμασίας. Όταν στεγνώσει καλά και η τελευταία στρώση την τρίβουμε απαλά με λεπτόκοκκο γυαλόχαρτο ώστε η τελική επιφάνεια να γίνει λεία σαν χαρτί.
- Επειδή η προετοιμασία διαρκεί 3 μέρες είναι προτιμότερο να προετοιμάζουμε αυτές τις 3 μέρες πολλά ξύλα.
Οι δημοσιεύσεις μας είναι παρατηρήσεις και σκέψεις που κάνουμε καθώς ζωγραφίζουμε. Δεν αποτελούν “μαθήματα άνευ διδασκάλου”. Αντίθετα, μπορεί να αποτελέσουν κίνητρο για να παρακολουθήσουμε μαθήματα από χιλιάδες ζωγράφους που διδάσκουν τεχνικές ζωγραφικής στο ίντερνετ καθώς και για να πειραματιστούμε με διαφορετικά υλικά και τεχνικές που μας ενδιαφέρουν.