Και φέτος μας υπενθύμισε το αντιπολεμικό μάθημά του ο πρωτοπόρος αρχαίος τραγικός ποιητής Ευριπίδης μέσα από την τραγωδία της Εκάβης. Μνημονεύοντας τις συμπεριφορές των νικητών και των ηττημένων του Τρωικού πολέμου παρουσιάζει με δυναμικό τρόπο πως ο πόλεμος μόνο δεινά φέρνει και στους μεν και στους δε. Ο μύθος καταγγέλλει πως στο βάθος όλων των συμφορών, όλων των εγκλημάτων, όλων των καταστροφών νικητών και ηττημένων κρύβεται η δίψα των επιτιθέμενων για το κέρδος, τον πλουτισμό, τη ληστεία των πιο αδύνατων χωρών.
Για να βάλουν στο χέρι τον πλούτο της Τροίας οι Έλληνες θρηνούν εκτός από τους αφανείς μαχητές και τους δικούς τους ηγέτες- σύμβολα. Ο ίδιος ο πόλεμος μεταμορφώνει τους νικητές σε ανήθικους καιροσκόπους, Ο πόλεμος εξουδετερώνει την λάμψη της αντρειοσύνης και της λεβεντιάς και την αντικαθιστά με το δίκιο του νικητή, που είναι η εφαρμογή του νόμου της υποδούλωσης, της αρπαγής του πλούτου και της καταστροφής. Οι ηττημένοι σέρνονται μπροστά στους νικητές ελπίζοντας το ανέλπιστο: να δείξουν έλεος οι νικητές και ηθική συμπεριφορά. Κι αυτό ποτέ δεν πραγματοποιείται. Ακόμη και οι σύμμαχοι των ηττημένων, που εκπροσωπούνται από τον βασιλιά της Θράκης Πολυμήστορα, διψώντας για χρυσό καταφεύγουν στο έγκλημα και με τη σειρά τους τιμωρούνται γι αυτό. Ο πόλεμος πισωγυρίζει τους ανθρώπους στην κτηνωδία.
Δείτε τί άφησε πίσω του ο πόλεμος, προειδοποιεί με την τραγωδία του τους Αθηναίους ο Ευριπίδης το 427 π.Χ. Κατήγγειλε τότε μέσα από την τέχνη του τον Πελοποννησιακό πόλεμο που είχε ξεσπάσει το 431 π.Χ. Δεν εισακούστηκε. Ο πόλεμος αυτός έφερε τεράστιες καταστροφές σηματοδοτώντας το τέλος του κλέους της ηγέτιδας Αθήνας. Η φωνή του συνεχίζει να ηχεί σήμερα μέσα από τις τραγωδίες του “Τρωάδες” και την “Εκάβη”. Την ακούμε; την καταλαβαίνουμε;
Μάλλον όχι. Δυστυχώς οι πόλεμοι συνεχίζουν να συσσωρεύουν όλο και περισσότερα δεινά σε όλους τους λαούς. Ας θυμηθούμε τους πολέμους του περασμένου αιώνα. Τα 85 εκατομμύρια φτάσανε τα θύματα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που ξέσπασε μόλις 3 δεκαετίες μετά τον αποτρόπαιο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ναζιστική Γερμανία, που ξεκίνησε τον μεγαλύτερο πόλεμο στην ιστορία υπέστη τεράστιες καταστροφές. Το ίδιο όμως και οι λαοί των “συμμάχων” με την τότε Σοβιετική Ένωση νικητή αλλά και κύριο αιμοδότη του πολέμου.
Οι ρόλοι στη συνέχεια άλλαξαν. Η ηττημένη Γερμανία με τη βοήθεια των νικητών ανοικοδομήθηκε επειγόντως και απέκτησε ξανά ηγετικό ρόλο. Η νικήτρια Σοβιετική Ένωση μετά τη διάλυσή της ως καπιταλιστική Ρωσία πλέον προσπαθεί να παίξει στην παγκόσμια σκακιέρα τον ιμπεριαλιστικό της ρόλο, αλλά με ένα λαό που έχει πάει αιώνες πίσω και υφίσταται τις συνέπειες όχι μόνο του καπιταλιστικού συστήματος αλλά και της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στην Ουκρανία.
Ίδια εικόνα με παλιά: Από όλους τους πολέμους νικητές εξακολουθούν να βγαίνουν σήμερα μια χούφτα πολυεθνικών επιχειρήσεων και ηττημένοι οι λαοί των “νικητών” και των “ηττημένων”. Οι ρόλοι μπορεί να εναλλάσσονται, η αιτία των πολέμων παραμένει η ίδια και οι λαοί συνεχίζουν να είναι τα μεγάλα θύματα. Μετά τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες σπέρνουν τον θάνατο, καταστρέφουν ολόκληρες χώρες, λεηλατούν τον πλούτο τους, δημιουργούν στρατιές προσφύγων.
Κι εμείς, έστω, όσοι από μας αντιλαμβανόμαστε το καθόλα επίκαιρο μήνυμα του Ευριπίδη τί κάνουμε για να σταματήσουμε το δολοφονικό χέρι του ιμπεριαλισμού, του τελευταίου σταδίου του καπιταλισμού; Σήμερα πια που ξέρουμε καλά τον ένοχο, σήμερα που είναι πια μαθηματικά αποδεδειγμένο ότι χωρίς την ολοκληρωτική ήττα του ιμπεριαλισμού σωτηρία δεν υπάρχει, καταλαβαίνουμε πως τα χειροκροτήματα στο τέλος της Εκάβης πρέπει να μετατραπούν σε άμεση συνειδητή και οργανωμένη δράση για την ανατροπή του συστήματος που γεννάει τον όλεθρο του πολέμου.
“Άμ’ έπος άμ’ έργον”, όπως έλεγε ο Ηρόδοτος.