Βουνά, δέντρα, κτίρια, έδαφος στην Αγιογραφία

Τα βουνά

Τα βουνά έχουν συνήθως βραχώδη χαρακτήρα Ο χρωματισμός τους είναι συμβατικός  και αποδίδεται συμβατικά. Το πάνω μέρος των βράχων είναι πιο φωτεινό ενώ τα κατακόρυφα τμήματα και τα πλαϊνά είναι ένα τόνο πιο σκούρα έτσι ώστε να δίνουν την εντύπωση του όγκου. Τα γραψίματα τους και οι “χαράδρες” στα βουνά  γίνονται ακόμα ένα τόνο πιο σκούρες.
Τα συνηθέστερα χρώματα προπλασμών των βουνών είναι:

• Σιένα ωμή.
  Τα γραψίματα και οι διαφάνειες γίνονται με Σιένα ψημένη και όμπρα ψημένη
• Όμπρα ψημένη και άσπρο.
  Τα γραψίματα και οι διαφάνειες γίνονται με όμπρα ψημένη
• Μπλε κοβαλτίου (ή ουλτραμέρ) + μαύρο +άσπρο.
  Τα γραψίματα και οι διαφάνειες γίνονται με την ίδια σύνθεση αλλά πιο σκούρα.

Επειδή η Σιένα ωμή είναι σχετικά θερμό χρώμα τα βουνά δίνουν την εντύπωση ότι είναι πιο κοντά. Αν χρησιμοποιήσουμε τους άλλους δύο προπλασμούς τα βουνά δίνουν την εντύπωση ότι είναι πιο μακριά. Αν στην εικόνα υπάρχουν περισσότερα από ένα βουνά μπορούν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικοί προπλασμοί.

Όταν αντιγράφουμε μια πολυπρόσωπη εικόνα όπως για παράδειγμα την Κιβωτό της Διαθήκης του Θεοφάνη και αλλάζουμε το χρώμα του ουρανού μπορούμε να αλλάξουμε και τα χρώματα των βουνών ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Το ίδιο ισχύει για το έδαφος, τις ενδυμασίες, τα κτίρια κλπ.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνουμε στη σχεδίαση των βουνών ώστε να μη δίνουν την εντύπωση ότι είναι σκαλοπάτια. Τα πιο ψηλά βράχια είναι μικρά και έντονα. Όσο κατεβαίνουν προς το έδαφος γίνονται μεγαλύτερα και λιγότερο φωτισμένα.

Τα κτίρια

Τα τείχη των πόλεων, οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι των ναών και τα άλλα βοηθητικά κτίρια σε μια αγιογραφία γίνονται με προπλασμούς που να συνάδουν με την “ιστορία”, την “αφήγηση” της εικόνας. Προπλασμοί παρόμοιοι με αυτούς που χρησιμοποιούνται για τα βουνά είναι μια καλή λύση. Συνήθως έχουν γκριζαρισμένο, ψυχρό χαρακτήρα, δεν προβάλλονται με ένταση ώστε να επιτρέπουν στα πρόσωπα να κυριαρχούν στην εικόνα. Το ίδιο ισχύει και για τα φώτα και τα ψιμύθια που θα τα φωτίσουν.

Τα κεραμίδια, οι πόρτες και τα παράθυρα των κτιρίων είναι κι αυτά σχηματοποιημένα. Στις επιφάνειές τους προστίθενται πολλές φορές διακοσμητικά στοιχεία, παρόμοια με εκείνα που διακοσμούν τα ενδύματα.

Τα δέντρα

Τε δέντρα είναι κι αυτά σχηματοποιημένα και ζωγραφίζονται με το ίδιο σκεπτικό, όπως όλα τα άλλα συμπληρωματικά στοιχεία της εικόνας.
Ο προπλασμός τους μπορεί να γίνει με πράσινο τσιμέντου στο οποίο μπορούμε να προσθέσουμε λίγο μαύρο, ή λίγη όμπρα ψημένη, ώστε η απόχρωση να είναι “ταπεινή”.
Τα γραψίματα και τα σκιασμένα μέρη της φυλλωσιάς των δέντρων γίνονται με προπλασμό και μαύρο, ενώ τα φωτεινά μέρη με προπλασμό και άσπρο.

Το έδαφος.

Στις ολόσωμες μακρόστενες εικόνες το έδαφος είναι καθαρά συμβολικό. Χωρίζουμε το ορθογώνιο της εικόνας σε 2 μέρη. Το πάνω μέρος που είναι περίπου στα 2/3 του ύψους της εικόνας συμβολίζει το βάθος του ουρανού και μπορεί να γίνει χρυσό ή γαλαζοπράσινο σκοτεινό, ή κάποιο άλλο γκριζαρισμένο χρώμα. Το υπόλοιπο κάτω μέρος που συμβολίζει το έδαφος μπορεί να είναι μονόχρωμο πιο σκούρο και αποτελεί τη βάση στην οποία πατάει ο άγιος. Σπανιότερα, το έδαφος χωρίζεται σε δύο μέρη, όπου το πάνω μέρος είναι πιο ανοιχτόχρωμο από το κάτω.

Στο πάνω μέρος του εδάφους προστίθενται συμβολικά μερικές λευκές λεπτές οριζόντιες γραμμές που όσο κατεβαίνουν αραιώνουν και γίνονται πιο λεπτές. Με τις γραμμές αυτές αποδίδεται σχηματικά η ψευδαίσθηση του βάθους του εδάφους.

Όταν η επιφάνεια του εδάφους είναι μεγάλη, τότε μπορούμε να τοποθετήσουμε διάσπαρτα, ακανόνιστα εδώ κι εκεί διακοσμητικά στοιχεία που να υποδηλώνουν χορτάρια και θάμνους. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να είναι κραυγαλέα, δηλαδή ο τόνος τους πρέπει να είναι πολύ χαμηλός .