Να καταλαβαίνουμε τι εννοούμε. Αρχάνθρωπο ονομάζουμε τον πρώτο άνθρωπο που εμφανίστηκε στη Γη. Αρχαιολόγοι, θεολόγοι, ανθρωπολόγοι έχουν διαφορετικές απόψεις για το γίγνεσθαι και επομένως και για την “αρχή” του ανθρώπου. Δεν είναι του παρόντος να πάρουμε θέση στις διενέξεις τους, που μερικές φορές φτάνουν στα άκρα. Στον σημερινό “Κλικ-άνθρωπο” θα εστιάσουμε. Έτσι βαφτίσαμε τους σημερινούς ανθρώπους που χειρίζονται τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις ποικίλες ψηφιακές συσκευές που περιμένουν τον άνθρωπο να κάνει κλικ για να επιλέξει κάτι.
Αφορμή για τις σκέψεις μας στάθηκε κάποια εξέταση μετά την παρακολούθηση ενός e-σεμιναρίου του Πανεπιστημίου. Στην οθόνη εμφανίστηκαν κάποιες φράσεις και κάνοντας κλικ έπρεπε να επιλέξω αν ήταν σωστές ή λάθος. Σε κάποια θέματα υπήρχαν και λίστες απαντήσεων και έπρεπε με ένα κλικ πάλι να επιλέξω τη σωστή. Με 12 κλικ ξεμπέρδεψα. Δεν χρειάστηκε ούτε το όνομα μου να γράψω γιατί με ένα κλικ στην “είσοδο” ξεκίνησα την εξέταση. Δεν χρειάστηκε να “παραδώσω το γραπτό μου” γιατί με ένα κλικ το έστειλα στον εξεταστή. Κάνοντας κλικ στα “αποτελέσματα” έμαθα τη βαθμολογία μου και στο τέλος όλων των κλικ-εξετάσεων με ένα κλικ κατέβασα και το πιστοποιητικό σπουδών μου και με ένα κλικ το υπέβαλα στην εταιρία που δουλεύω για να χρησιμοποιηθεί από το τμήμα προσωπικού. Πήγα για ένα σελφ σέρβις καφεδάκι και από την οθόνη της μηχανής διάλεξα με ένα κλικ το αγαπημένο μου. Δυστυχώς δεν μπορούσα να τον πιω με ένα κλικ και αναγκάστηκα να σηκώνω το φλιτζάνι. Και καθώς τον κατάπινα γουλιά-γουλιά (επίσης χωρίς κλικ) σκεφτόμουνα το χάλι μας.
Που ήξερε ο εξεταστής αν εγώ ήμουν πράγματι αυτός που έκανε κλικ και όχι κάποιος άλλος που του είχα δώσει τον κωδικό εισόδου; Πώς ήταν βέβαιος ότι έκανα κλικ στη σωστή απάντηση ύστερα από σκέψη ή έκανα κλικ στην τύχη; Η επιτυχία ή η αποτυχία είχαν απόσταση ενός κλικ. Με μια σειρά κλικ σχεδιάζονται τα προϊόντα, με κλικ καθορίζεται η αυτόματη παραγωγή, με κλικ η διανομή τους, ακόμη και από τα κλικ μου καθορίζεται η προαγωγή μου, ο μισθός μου.
Δεν είναι να σκέφτεσαι τον αριθμό των κλικ που συνεχώς αυξάνεται και όλο και περισσότερο καθορίζει τη ζωή μας. Με κλικ δουλεύουν οι εφαρμογές των μέσων μαζικής αποχαύνωσης και πλύσης εγκεφάλου. Με κλικ ψηφίζονται τα νομοσχέδια στη Βουλή, με κλικ επιλέγονται οι εκλέκτορες ή κομματάρχες, οι κάθε λογής “αρμόδιοι” που αναδεικνύουν εκπροσώπους κομμάτων και κόμματα, με κλικ ψηφίζουν οι “φίλοι” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε εκλογές οργανώσεων, συνδικάτων, και σύντομα ακόμη και στις εθνικές εκλογές.
Η έναρξη ενός πολέμου ακόμη και ενός πυρηνικού πολέμου βρίσκεται ένα κλικ μακριά. Η ίδια η ζωή μας δηλαδή εξαρτάται από ένα κλικ.
Άδικο έχουμε να μιλάμε για Κλικάνθρωπο; Όλα καθορισμένα πριν από μας για μας κι εμείς όντα εξαρτημένα από τις επιλογές των “ειδικών”, όντα-εξαρτήματα ενός τρόπου ζωής που μας επιβάλλουν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, όντα αδιάφορα μπροστά στις εκατόμβες νεκρών από πείνα, δίψα και λοιμούς, όντα φοβισμένα μπροστά στο φαινόμενο θερμοκηπίου που άπραγα μπροστά μπροστά σε ένα αβέβαιο μέλλον, σε ένα πιθανό πόλεμο, σε μια παγκόσμια καταστροφή.
Τί φταίει; Φταίει η επιστήμη και η τεχνολογία; Σε καμία περίπτωση. Φταίει το ότι δεν ελέγχουμε τίποτα εμείς οι ίδιοι. Φταίει το ότι οι αποφάσεις που αφορούν την κοινωνία στο σύνολο και τον καθένα μας χωριστά λαμβάνονται από πολιτικούς και κρατικούς αντιπροσώπους-υπαλλήλους των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Αυτοί είναι που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά μας, τα χαρακτηριστικά του Kλικάνθρωπου κι ενώ φαίνεται ότι όλος αυτός ο ψηφιακός παράδεισος που κάθε μέρα αλλάζει αλλάζοντας και μας, φτιάχτηκε για να λειτουργεί προς το συμφέρον μας στην ουσία μας οδηγεί σε ολοένα πιο επικίνδυνα και καταστροφικά αδιέξοδα.
Τί φταίει; Εμείς φταίμε, που δεν αποφασίζουμε να αγωνιστούμε για την κατάργηση αυτών που διαφεντεύουν με κλικ τη ζωή μας. Μόνο που αυτό δεν γίνεται με κλικ. Θέλει αγώνα.